Grímnismál [English translation]

Hrauðungr konungr átti tvá sonu. Hét annarr Agnarr, en annarr Geirröðr. Agnarr var tíu vetra, en Geirröðr átta vetra. Þeir reru tveir á báti með dorgar sínar at smáfiski. Vindr rak þá í haf út. Í náttmyrkri brutu þeir við land ok gengu upp, fundu kotbónda einn. Þar váru þeir um vetrinn. Kerling fóstraði Agnar, en karl fóstraði Geirröð ok kenndi honum ráð. At vári fekk karl þeim skip.

En er þau kerling leiddu þá til strandar, þá mælti karl einmæli við Geirröð.

Þeir fengu byr ok kómu til stöðva föður síns. Geirröðr var fram í skipi. Hann hljóp upp á land, en hratt út skipinu ok mælti: "Farðu nú, þar er smyl hafi þik."

Skipit rak í haf út, en Geirröðr gekk upp til bæjar. Honum var þar vel fagnat, en faðir hans þá andaðr. Var þá Geirröðr til konungs tekinn ok varð maðr ágætr.

Óðinn ok Frigg sátu í Hliðskjálfu ok sáu um heima alla. Óðinn mælti: "Sér þú Agnar, fóstra þinn, hvar hann elr börn við gýgi í hellinum, en Geirröðr, fóstri minn, er konungr ok sitr nú at landi?"

Frigg segir: "Hann er matníðingr sá, at hann kvelr gesti sína, ef honum þykkja of margir koma."

Óðinn segir, at þat er in mesta lygi. Þau veðja um þetta mál. Frigg sendi eskimey sína Fullu til Geirröðar. Hon bað konung varast, at eigi fyrirgerði honum fjölkunnigr maðr, sá er þar var kominn í land, ok sagði þat mark á, at engi hundr var svá ólmr, at á hann mundi hlaupa.

En þat var inn mesti hégómi, at Geirröðr konungr væri eigi matgóðr, ok þó lætr hann handtaka þann mann, er eigi vildu hundar á ráða. Sá var í feldi blám ok nefndist Grímnir og sagði ekki fleira frá sér, þótt hann væri at spurðr. Konungr lét hann pína til sagna ok setja milli elda tveggja, ok sat hann þar átta nætr.

Geirröðr konungr átti þá son tíu vetra gamlan, ok hét Agnarr eftir bróður hans. Agnarr gekk at Grímni ok gaf honum horn fullt at drekka ok sagði, at faðir hans gerði illa, er hann píndi þenna mann saklausan. Grímnir drakk af. Þá var eldrinn svá kominn, at feldrinn brann af Grímni. Hann kvað:

1.

Heitr ertu, hripuðr,

ok heldr til mikill;

göngumk firr, funi!

loði sviðnar,

þótt ek á loft berak;

brennumk feldr fyr.

2.

Átta nætr sat ek

milli elda hér,

svá at mér manngi

mat né bauð

nema einn Agnarr,

er einn skal ráða,

Geirröðar sonr,

Gotna landi.

3.

Heill skaltu, Agnarr,

alls þik heilan biðr

Veratýr vera;

eins drykkjar

þú skalt aldrigi

betri gjöld geta.

4.

Land er heilagt,

er ek liggja sé

ásum ok alfum nær;

en í Þrúðheimi

skal Þórr vera

unz of rjúfask regin.

5.

Ýdalir heita,

þar er Ullr hefir

sér of görva sali;

Alfheim Frey

gáfu í árdaga

tívar at tannféi.

6.

Bær er sá inn þriði,

er blíð regin

silfri þökðu sali;

Valaskjalf heitir,

er vélti sér

áss í árdaga.

7.

Sökkvabekkr heitir inn fjórði,

en þar svalar knegu

unnir yfir glymja;

þar þau Óðinn ok Sága

drekka um alla daga

glöð ór gullnum kerum.

8.

Glaðsheimr heitir inn fimmti,

þars in gullbjarta

Valhöll víð of þrumir;

en þar Hroftr kýss

hverjan dag

vápndauða vera.

9.

Mjök er auðkennt,

þeim er til Óðins koma

salkynni at séa;

sköftum er rann reft,

skjöldum er salr þakiðr,

brynjum um bekki strát.

10.

Mjök er auðkennt,

þeir er til Óðins koma

salkynni at séa:

vargr hangir

fyr vestan dyrr,

ok drúpir örn yfir.

11.

Þrymheimr heitir inn sétti,

er Þjazi bjó,

sá inn ámáttki jötunn;

en nú Skaði byggvir,

skír brúðr goða,

fornar tóftir föður.

12.

Breiðablik eru in sjaundu,

en þar Baldr hefir

sér of gerva sali,

á því landi,

er ek liggja veit

fæsta feiknstafi.

13.

Himinbjörg eru in áttu,

en þar Heimdall

kveða valda véum;

þar vörðr goða

drekkr í væru ranni

glaðr inn góða mjöð.

14.

Fólkvangr er inn níundi,

en þar Freyja ræðr

sessa kostum í sal;

halfan val

hon kýss hverjan dag,

en halfan Óðinn á.

15.

Glitnir er inn tíundi,

hann er gulli studdr

ok silfri þakðr it sama;

en þar Forseti

byggir flestan dag

ok svæfir allar sakir.

16.

Nóatún eru in elliftu,

en þar Njörðr hefir,

sér of görva sali;

manna þengill

inn meins vani

hátimbruðum hörgi ræðr.

17.

Hrísi vex

ok háu grasi

Víðars land viði;

en þar mögr of læzt

af mars baki

frækn at hefna föður.

18.

Andhrímnir

lætr í Eldhrímni

Sæhrímni soðinn,

fleska bezt;

en þat fáir vitu,

við hvat einherjar alask.

19.

Gera ok Freka

seðr gunntamiðr

hróðigr Herjaföður;

en við vín eitt

vápngöfugr

Óðinn æ lifir.

20.

Huginn ok Muninn

fljúga hverjan dag

Jörmungrund yfir;

óumk ek of Hugin,

at hann aftr né komi-t,

þó sjámk meir of Munin.

21.

Þýtr Þund,

unir Þjóðvitnis

fiskr flóði í;

árstraumr þykkir

ofmikill

Valglaumni at vaða.

22.

Valgrind heitir,

er stendr velli á

heilög fyr helgum dyrum;

forn er sú grind,

en þat fáir vitu,

hvé hon er í lás of lokin.

23.

Fimm hundruð dura

ok umb fjórum tögum,

svá hygg ek á Valhöllu vera;

átta hundruð Einherja

ganga senn ór einum durum,

þá er þeir fara við vitni at vega.

24.

Fimm hundruð golfa

ok umb fjórum tögum,

svá hygg ek Bilskirrni með bugum;

ranna þeira,

er ek reft vita,

míns veit ek mest magar.

25.

Heiðrún heitir geit,

er stendr höllu á

ok bítr af Læraðs limum;

skapker fylla

hon skal ins skíra mjaðar;

kná-at sú veig vanask.

26.

Eikþyrnir heitir hjörtr,

er stendr höllu á

ok bítr af Læraðs limum;

en af hans hornum

drýpr í Hvergelmi,

þaðan eigu vötn öll vega.

27.

Síð ok Víð,

Sækin ok Eikin,

Svöl ok Gunnþró,

Fjörm ok Fimbulþul,

Rín ok Rennandi,

Gipul ok Göpul,

Gömul ok Geirvimul,

þær hverfa um hodd goða,

Þyn ok Vín,

Þöll ok Höll,

Gráð ok Gunnþorin.

28.

Vína heitir ein,

önnur Vegsvinn,

þriðja Þjóðnuma,

Nyt ok Nöt,

Nönn ok Hrönn,

Slíð ok Hríð,

Sylgr ok Ylgr,

Víð ok Ván,

Vönd ok Strönd,

Gjöll ok Leiftr,

þær falla gumnum nær,

er falla til Heljar heðan.

29.

Körmt ok Örmt

ok Kerlaugar tvær,

þær skal Þórr vaða

dag hvern,

er hann dæma ferr

at aski Yggdrasils,

því at ásbrú

brenn öll loga,

heilög vötn hlóa.

30.

Glaðr ok Gyllir,

Glær ok Skeiðbrimir,

Silfrintoppr ok Sinir,

Gísl ok Falhófnir,

Gulltoppr ok Léttfeti,

þeim ríða æsir jóm

dag hvern,

er þeir dæma fara

at aski Yggdrasils.

31.

Þríar rætr

standa á þría vega

undan aski Yggdrasils;

Hel býr und einni,

annarri hrímþursar,

þriðju mennskir menn.

32.

Ratatoskr heitir íkorni,

er renna skal

at aski Yggdrasils,

arnar orð

hann skal ofan bera

ok segja Niðhöggvi niðr.

33.

Hirtir eru ok fjórir,

þeirs af hæfingar

gaghalsir gnaga:

Dáinn ok Dvalinn,

Duneyrr ok Duraþrór.

34.

Ormar fleiri liggja

und aski Yggdrasils,

en þat of hyggi hverr ósviðra apa:

Góinn ok Móinn,

þeir ro Grafvitnis synir,

Grábakr ok Grafvölluðr,

Ófnir ok Sváfnir,

hygg ek, at æ skyli

meiðs kvistu má.

35.

Askr Yggdrasils

drýgir erfiði

meira en menn um viti:

hjörtr bítr ofan,

en á hliðu fúnar,

skerðir Niðhöggr neðan.

36.

Hrist ok Mist

vil ek, at mér horn beri,

Skeggjöld ok Skögul,

Hildr ok Þrúðr,

Hlökk ok Herfjötur,

Göll ok Geirönul,

Randgríðr ok Ráðgríðr

ok Reginleif,

þær bera Einherjum öl.

37.

Árvakr ok Alsviðr

þeir skulu upp heðan

svangir sól draga;

en und þeira bógum

fálu blíð regin,

æsir, ísarnkol.

38.

Svalinn heitir,

hann stendr sólu fyrir,

skjöldr, skínanda goði;

björg ok brim,

ek veit, at brenna skulu,

ef hann fellr í frá.

39.

Sköll heitir ulfr,

er fylgir inu skírleita goði

til varna viðar,

en annarr Hati,

hann er Hróðvitnis sonr,

sá skal fyr heiða brúði himins.

40.

Ór Ymis holdi

var jörð of sköpuð,

en ór sveita sær,

björg ór beinum,

baðmr ór hári,

en ór hausi himinn.

41.

En ór hans brám

gerðu blíð regin

Miðgarð manna sonum,

en ór hans heila

váru þau in harðmóðgu

ský öll of sköpuð.

42.

Ullar hylli

hefr ok allra goða

hverr er tekr fyrstr á funa,

því at opnir heimar

verða of ása sonum,

þá er hefja af hvera.

43.

Ívalda synir

gengu í árdaga

Skíðblaðni at skapa,

skipa bezt,

skírum Frey,

nýtum Njarðar bur.

44.

Askr Yggdrasils,

hann er æðstr viða,

en Skíðblaðnir skipa,

Óðinn ása,

en jóa Sleipnir,

Bilröst brúa,

en Bragi skalda,

Hábrók hauka,

en hunda Garmr.

45.

Svipum hef ek nú yppt

fyr sigtíva sonum,

við þat skal vilbjörg vaka;

öllum ásum

þat skal inn koma

Ægis bekki á,

Ægis drekku at.

46.

Hétumk Grímr,

hétumk Gangleri,

Herjann ok Hjalmberi,

Þekkr ok Þriði,

Þundr ok Uðr,

Herblindi ok Hár.

47.

Saðr ok Svipall

ok Sanngetall,

Herteitr ok Hnikarr,

Bileygr, Báleygr,

Bölverkr, Fjölnir,

Grímr ok Grímnir,

Glapsviðr ok Fjölsviðr;

48.

Síðhöttr, Síðskeggr,

Sigföðr, Hnikuðr,

Alföðr, Valföðr,

Atríðr ok Farmatýr;

einu nafni

hétumk aldregi,

síz ek með folkum fór.

49.

Grímni mik hétu

at Geirröðar,

en Jalk at Ásmundar,

en þá Kjalar,

er ek kjálka dró,

Þrór þingum at,

Viðurr at vígum,

Óski ok Ómi,

Jafnhár ok Biflindi,

Göndlir ok Hárbarðr með goðum.

50.

Sviðurr ok Sviðrir

er ek hét at Sökkmímis,

ok dulðak þann inn aldna jötun,

þá er ek Miðvitnis vark

ins mæra burar

orðinn einbani.

51.

Ölr ertu, Geirröðr,

hefr þú ofdrukkit;

miklu ertu hnugginn,

er þú ert mínu gengi,

öllum Einherjum

ok Óðins hylli.

52.

Fjölð ek þér sagðak,

en þú fátt of mant;

of þik véla vinir;

mæki liggja

ek sé míns vinar

allan í dreyra drifinn.

53.

Eggmóðan val

nú mun Yggr hafa,

þitt veit ek líf of liðit;

úfar ro dísir,

nú knáttu Óðin sjá,

nálgasktu mik, ef þú megir.

54.

Óðinn ek nú heiti,

Yggr ek áðan hét,

hétumk Þundr fyr þat,

Vakr ok Skilfingr,

Váfuðr ok Hroftatýr,

Gautr ok Jalkr með goðum,

Ófnir ok Sváfnir,

er ek hygg, at orðnir sé

allir af einum mér.

Geirröðr konungr sat ok hafði sverð um kné sér ok brugðit til miðs. En er hann heyrði, at Óðinn var þar kominn, þá stóð hann upp ok vildi taka Óðin frá eldinum. Sverðit slapp ór hendi honum, ok vissu hjöltin niðr. Konungr drap fæti ok steypðist áfram, en sverðit stóð í gögnum hann, ok fekk hann bana. Óðinn hvarf þá, en Agnarr var þar konungr lengi síðan.

• Artist:Old Norse & Viking Chants
• Album:Poetic Edda